Yara Bakımı, Adımlar ve Ürünler
Negatif basınçlı yara bakım sistemleri yazımdan sonra ürün çeşitliliği anlamında oldukça geniş bir portföye sahip olan yara bakım ürünlerini de ele almak icap eder. Benim de çok sevdiğim ürün gruplarından biridir. İnovasyona oldukça da açık bir alan. Kimbilir belki bizlere de bir gün patent aldıracak bir ürün tasarlamak nasip olur :)
Bu ürün grubunu iyi anlayabilmek için yara bakımı ve tedavisinin temellerini bilmek gerekir. Cerrahi yara bakımını bir kenara bırakırsak yara bakımında pek çok yerde rastladığım adımlar aşağıdaki şekilde maddelendirilebilir;
*Hastayı değerlendir; İyi bir yara tedavisi için hastanın durumunun tümüyle değerlendirilmesi çok önemlidir. En basitinden diyabeti olan bir hastanın yaralarının geç iyileştiğini hepimiz tahmin edebiliriz. Endokrin hastalıkların yanı sıra, kardiyopulmoner, hematolojik, GI ve periferik vasküler hastalıklar açısından hasta değerlendirilmelidir.
*Yarayı karakterize et: Yaranın derinliği, eksüda miktarı, yaranın görünüşü, yara kenarlarının durumu hakkında detaylı bir değerlendirme yapılmalıdır.
*Yeterli nütrisyonu sağla: Cilt bileşenlerinin sentezinde vitamin ve minerallerin oldukça önemli olduğunu biliyoruz. A ve C vitamini, antioksidanlar, çinko gibi mikronitrientlerin eksikliğinde yara iyileşmesi gecikir. Yeterli protein alımı yoksa da yara tedavisinin etkililiğinden söz edemeyeceğimizi tahmin etmek zor olmasa gerek.
*Enfeksiyonu tedavi et: Bakteri kolonizasyonu ve osteomiyelit riskini azaltmak için enfeksiyonlar mutlaka tedavi edilmelidir.
*Uzaklaştır: Yara üzerindeki veya çevresindeki sütur artığı, gazlı bez lifleri gibi yabancı cisimler hem enfekisyon riskini arttırır, hem de yaramızın iyileşmesini geciktirir.
*Yıka: Serum fizyolojik veya yara irrigasyonu için uygun sıvılarla yara yıkanmalıdır. Eksüdası bol yaralar için negatif basınçlı sistemler kullanılabilir. Uygun görülürse yara debritmanı da yapılabilir.
Ürünler kısmı aslında burada başlıyor, yara yıkama ve debritman için çeşitli solüsyonlar piyasada mevcut.
*Yara yatağını nemlendir: Yıkama ve debritman işleminden sonra çeşitli ürünlerle yara yatağını nemlendirmek oldukça önemlidir. Piyasada bu gruba giren pek çok ürün mevcuttur. İzotonik sodyum klorid jelleri (Normlgel, Intrasite Gel) veya hidroaktif patlar (Duoderm), polivinil filmler (Tegaderm, OpSite) ilk örnekler. Polivinil filmler nem sağlamalarının yanı sıra bakteri geçirgenliğinin de olmayışı sebebi ile çok kuru ya da bol eksüdalı olmayan yaralar için oldukça uygundur.
Kuru yaralar için de hidrokollid yapıda örtüler faydalı olabilir. Nemli bir ortam sağlayarak otolitik debritmanı uyarırlar.
Eksüdalı yaralar içinse sıvı absorbe edecek kalsiyum aljinat (Kaltostat) veya hidrofiber (Curasorb, Aquacel)içeren ürünler tercih edilebilir.
Enfekte yaralar için gümüş-sülfadiazin içeren ürünler de kullanılabilir. İyonik gümüş salınımı yapan ürünler iyi birer tercih olabilir. Bunun yanı sıra sülfadiazine allerjisi olan hastalar için de basitrasin-çinko merhemleri kullanılabilir.
Aşağıdaki tablo genel bir özeti içerir. Faydalı olur sanırım :)
*Diğer topikal ürünleri değerlendirin
Topikal olarak uygulanan platelet kökenli büyüme faktörlerinin yara iyileşmesi üzerine olumlu etkileri bulunmaktadır. Ülkemizde henüz bulunmayan Regranex isimli rekombinant insan platelet kökenli büyüme faktörünün FDA tarafından diyabetik ayak ülserlerinde kullanımı onaylanmıştır.
Bu gibi rekombinant ürünlerin yanı sıra kollajenazlar, vitamin Ave D içerikli merhemler gibi destekleyici ürünler de kullanılabilir.
Hidrojen peroksit, povidon iyot, asetik asit, Dakin çözeltisi gibi sitotoksik ürünlerden kaçınılması gerekir.
Bu kısımdan sonraki adımlar bizlerin alanına girmediğinden sadece adımlarını belirteceğim;
*Basınç tedavilerini değerlendirin
*Etkili ağrı yönetimi yapın
Kaynak: http://emedicine.medscape.com/article/194018-treatment adresindeki yazıdan derlenmiştir.
Share story
0 yorum: