Dünya Sağlık Örgütü 2016 yılı için 14-20 Kasım haftasını "Antibiyotik Farkındalık Haftası" olarak ilan etti. Bizler de 15-18 Kasım'da Akılcı İlaç İl Koordinatörlükleri olarak katılacağımız çalıştayda 18 Kasım'da özellikle antibiyotikler konu edilerek farkındalık oluşturulmaya çalışılacaktır. Daire Başkanlığımızın bu konudaki çalışmaları takdire şayan. İl il gezerek ulaşabildikleri her aile hekimine ve sağlık profesyoneline konunun ciddiyetini bilimsel bir zeminde aktarmaktalar.

Antibiyotik kullanımına dair okul yıllarından beri duyduğumuz direnç konusunu pek ciddiye almadığımızdan olsa gerek geçen yıl hepimizi şoke eden aşağıdaki görselle karşılaştık; "Türkiye antibiyotik tüketiminde Avrupa birincisiydi". OECD 2015 Sağlık Raporu'nda yer alan bu görseldeki ülke birinciliğimizi elbette pek çoğunuz gibi korkuyla karışık bir şaşkınlıkla karşıladım.

Bu kötü istatistiklerden ve bilim adamlarnın çağrılarına istinaden dünya genelinde de en çok eğilinilen grup da "Antibiyotikler" oldu. Dünya Sağlık Örgütü antimikrobiyal dirençle ilgili güncellediği bildirisinde konunun ciddiyetinin ve tehditin boyutu ile ilgili oldukça net bilgilere yer vermektedir.

Farkındalığın daha da artması ile antibiyotik kullanılıp-kullanılmaması gereken durumlar ile ilgili derlemeler de arttı. Medscape'de yayınlanan bir derlemede de benim için oldukça şaşırtıcı olan spot bilgilerden birkaçı aşağıdaki gibi;

*Sinüzitte semptomların devam ettiği en az 7 gün boyunca antibiyotik kullanılmaması,

*Farenjitte sadece Streptokok A pozitif test sonucu ile antibiyotik kullanılması,

*Akut bronşitte balgam kültürü ve göğüs röntgeni ile zatürre belirtisi görülmedikçe antibiyotik kullanılmaması,

*Asemptomatik idrar yolları enfeksiyonunda antibiyotik kullanılmaması,

*Üst solunum yolları enfeksiyonunda ise antibiyotik kullanılmaması gibi ilk okunduğunda küçük çaplı bir şaşkınlık meydana getiren öneriler olsa da bu önerilerin bilimsel zemini olduğu bilgisine yazıda yer verilmiş.

Bununla birlikte yumuşak doku enfeksiyonları, idrar yolları enfeksiyonları, toplumsal kaynaklı pnömoni, intra-abdominal sepsis, divertikülit ile ilgili de detaylı klinik bilgi isteyenler bahsi  geçen Medscape yazısındaki referansları inceleyebilirler.

Antibiyotik direncinin sonuçlarını tartışmak için belki de çok daha detaylı bir yazı kaleme almak gerekli. Bunun yanı sıra hastanelerde kullanılan özellikle üst kuşak diye nitelendirebileceğimiz hem tıbbi hem de mali açıdan değerli antibiyotiklerin kullanımı ile ilgili de farkındalık oluşturulmalı. EHU onayının yanı sıra kullanım sınıflandırması da bu alanda neyin nasıl yapıldığını görüp yol haritası belirlemek için çok önemli. 

AİK İl Koordinatörleri Değerlendirme Toplantısı'nda bu konu ile ilgili oldukça dikkat çeken bir çalışma sunuldu. Zonguldak'ta Ecz.Ebru Kocakaya'nın hayata geçirdiği projede hekim antibiyotik istemi yaptığında karşısına bir seçim ekranı gelmekte, istemi yaptığı antibiyotiği "ampirik tedavi", "cerrahi profilaksi", "mikrobiyolojik olarak tespit edilen etkene yönelik tedavi" mi olduğunu seçmesi istenmektedir. Raporlanan seçimlerle antibiyotiklerin kullanım amaçlarının ne kadarının uygun olup olmadığı değerlendirilmektedir. Kendi bölgemde de bir an önce hayata geçirmek istediğim bu değerli çalışma ile ilgili sorusu olanlar Zonguldak KHB'den Ecz.Ebru Kocakaya ile iletişime geçebilir.

Flemingin keşfi ile adeta altın niteliği ile hayatımıza giren antibiyotiklere de günümüz itibari ile altın değeri yapmak zorundayız. KLİMİK Başkanı Prof.Dr. Önder Ergül daha korkutucu detayları da basın aracılığı ile halkımızla paylaşarak konu ile ilgili bilinçlenmeye oldukça önemli bir katkı sunuyor. Yeni keşifler için yoğun çalışmaların yürütüldüğü bu alanda da bizler de toplumsal bilincin artmasına yardımcı olarak üzerimize düşeni yapmalıyız.